Στήν ἐποχή μας ὑπάρχουν πολλά κινήματα γιά τήν εἰρήνη. Παρατηρεῖται ὅμως μία ἀντίφαση. Ἐνῶ κάποιος μιλάει γιά τήν εἰρήνη, ὑπερασπίζεται τήν εἰρήνη καί ἀγωνίζεται γι’ αὐτήν, στήν προσωπική του ζωή δέν ἔχει εἰρήνη.
Ὁ σύγχρονος τρόπος ζωῆς ἔχει γεμίσει τόν ἄνθρωπο μέ ταραχή, σύγχυση καί νευρώσεις παντός εἴδους. Προσπαθώντας νά βρεῖ τήν ἐσωτερική του γαλήνη, υἱοθετεῖ κάθε ἀνορθόδοξη μέθοδο πού διαφημίζεται: Ναρκωτικά, γιόγκα, ἀναζήτηση τοῦ νοήματος τῆς ζωῆς σέ ἀνατολικές θρησκεῖες, εἰδική διαρρύθμιση τῆς οἰκίας. Τά πάντα ἐπιστρατεύονται γιά νά δημιουργήσουν ἕναν ψεύτικο παράδεισο καί μία ἐπίπλαστη εἰρήνη στίς ψυχές τῶν ἀνθρώπων.
Ἡ κατά κόσμον εἰρήνη
Ὁ πολιτισμός μας ἔχει θεοποιήσει τήν εἰρήνη. Ἀμέτρητες εἶναι οἱ συνθῆκες, οἱ νόμοι καί οἱ διατάξεις πού ἔχουν ψηφιστεῖ, γιά νά ρυθμίσουν τά πλαίσια εἰρηνικῆς συνύπαρξης κρατῶν, ἀνθρώπων, ἀλλά καί τῶν μελῶν μιᾶς οἰκογένειας μεταξύ τους. Σέ προσωπικό ἐπίπεδο, μέ μία ψεύτικη εὐγένεια, μέ μία καταφατική στάση ἀπέναντι σέ ὅλους, θέτοντας ὅρια στίς μεταξύ μας σχέσεις, προσπαθοῦμε νά διασφαλίσουμε τήν εἰρήνη. Ἡ εἰρήνη ὅμως δέν εἶναι μία ἀφηρημένη ἰδέα, ἀλλά ὁ ἴδιος ὁ Χριστός· «Αὐτός γάρ ἐστιν ἡ εἰρήνη ἡμῶν» (Ἐφ. β΄ 14). Ἡ ἀληθινή εἰρήνη προϋποθέτει ἐλευθερία, εἰλικρινή σεβασμό, ἀλήθεια καί μία ζωντανή σχέση μέ τόν Χριστό.
Ἡ κατά Θεόν εἰρήνη
Ἡ εἰρήνη πού δίδει ὁ Χριστός εἶναι διαφορετική ἀπό τήν εἰρήνη τῶν ἀνθρώπων. Δέν βασίζεται σέ συνθῆκες, σέ ἀμοιβαῖες ὑποχωρήσεις, σέ συμφέρουσες συμφωνίες. Ὅλα αὐτά ἔχουν ἡμερομηνία λήξης. Δέν εἶναι μία κατάσταση φιλικῆς διάθεσης μεταξύ ἀνθρώπων καί λαῶν. Ἡ εἰρήνη τοῦ Εὐαγγελίου εἶναι ἐσωτερική, ἀναφέρεται στήν ψυχή τοῦ ἀνθρώπου καί εἶναι μία κατάσταση μόνιμη καί ἀδιατάρακτη. Εἶναι ἕνα οὐράνιο δῶρο καί ἀγκαλιάζει τούς πάντες καί τά πάντα. «Εἰρήνην ἀφίημι ὑμῖν, εἰρήνην τήν ἐμήν δίδωμι ὑμῖν· οὐ καθώς ὁ κόσμος δίδωσιν, ἐγώ δίδωμι ὑμῖν» (Ἰω. ιδ΄ 27).
Ποιός δέν χαίρεται στήν θέα ἑνός εἰρηνικοῦ ἀνθρώπου; Αὐτός, ὅπου σταθεῖ κι ὅπου βρεθεῖ, φέρνει τήν εἰρήνη, συμφιλιώνει τούς ἀνθρώπους, ἐκπέμπει πνευματική εὐωδία. Ἕνας νά βρεῖ τήν εἰρήνη καί γύρω του θά ἀναπαυτοῦν πολλοί, λέγει ὁ Ἅγιος Σεραφείμ τοῦ Σάρωφ. Ἡ εἰρήνη ὅμως πού ἔχει μέσα του δέν εἶναι ἀποτέλεσμα διαπαιδαγώγησης ἤ καλῶν τρόπων συμπεριφορᾶς. Ἡ ἐν Χριστῷ εἰρήνη εἶναι καρπός τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καί τήν κατέχει ὁ ἄνθρωπος πού γεύεται τήν Οὐράνια Βασιλεία, πού ἔχει μέσα του Θεό. Δηλαδή, δέν χρειάζεται νά καταβάλει κάποια προσπάθεια. Φυσικά καί ἀβίαστα εἶναι εἰρηνικός. Ἡ εἰρήνη εἶναι μία κατάσταση πού ὑπάρχει μέσα του καί φωτίζει ὅλη τήν ὕπαρξή του.
Χωρίς εἰρήνη
Ὁ ἄνθρωπος πού δέν ἔχει τήν κατά Θεόν εἰρήνη ζεῖ μία κόλαση. Ἡ μοναξιά, ἡ ταραχή, ἡ ἀκοινωνησία, ἡ θλίψη εἶναι οἱ μόνιμοι σύντροφοί του. Ὅλους τούς ὑποψιάζεται καί τούς κακολογεῖ. Πνίγεται ἀπό τούς λογισμούς. Εἶναι σάν τό καλάμι πού τό δέρνει ὁ ἄνεμος.
Τά γενεσιουργά αἴτια τῆς ταραχῆς βρίσκονται μέσα μας. Κι αὐτό γιατί ὁ πραγματικός πόλεμος δέν γίνεται ἔξω, ἀλλά διεξάγεται στό ἐπίπεδο τῆς καρδιᾶς μας. Πῶς μπορεῖ ὁ ἄνθρωπος νά εἶναι εἰρηνικός ὅταν εἶναι γεμάτος πάθη καί ἁμαρτίες, ὅταν ἄγεται καί φέρεται ἀπό τόν κακό ἑαυτό του, ὅταν δέν ἔχει βρεῖ ἀκόμη τό πραγματικό νόημα τῆς ζωῆς καί πολύ εὔκολα μεταπηδᾶ ἀπό τήν μία ἰδεολογία στήν ἄλλη; Ἄν ἡ συνείδησή σου σέ ἐλέγχει, ἄν δέν τά ἔχεις καλά μέ τόν Θεό, πῶς γίνεται νά ἔχεις εἰρήνη;
Ἐμεῖς πάντα κατηγοροῦμε τούς ἄλλους, ὅτι μᾶς ταράσσουν καί μᾶς κάνουν νά χάνουμε τήν εἰρήνη. Θεωροῦμε τούς ἑαυτούς μας τά ἀδικημένα θύματα. Ὁ διπλανός μας ὅμως εἶναι ἁπλῶς ἡ αφορμή νά συνειδητοποιήσουμε τί συμβαίνει μέσα μας, εἶναι ὁ καθρέπτης τοῦ ἐσωτερικοῦ μας κόσμου. Μέσα μας, λοιπόν, ὑπάρχει ὀργή, θυμός, μῖσος, σύγχυση, ἔλλειψη εἰρήνης· καί δοθείσης τῆς εὐκαιρίας ἐκδηλώνονται.
Ἀπό τίς ἁμαρτωλές αὐτές καταστάσεις ἀπαλλασσόμαστε, ὅταν τηροῦμε τόν νόμο τοῦ Θεοῦ, ὅταν ἀφηνόμαστε στό θέλημά Του καί παραδιδόμαστε στήν ἀγάπη Του. Δέν γίνεται νά ἔχουμε μέσα μας εἰρήνη, ἐάν δέν ἔχουμε παλέψει μέ τά πάθη μας, ἐάν δέν ἔχουμε περιορίσει τίς ἐγωκεντρικές μας τάσεις. Ὁ ἄνθρωπος πού ἔχει μέσα του δικό του θέλημα, πού ἔχει λογισμούς, πού ἀρνεῖται τό θέλημα τοῦ Θεοῦ, ὁδηγεῖται σέ ἐσωτερική ταραχή καί σύγκρουση μέ τόν πλησίον.
Μιά καλή εὐκαιρία
Πιό συγκεκριμένα, ὅταν ζοῦμε σέ ἕνα περιβάλλον «προβληματικό», μέ δύσκολους ἀνθρώπους, ἄς ἀγωνιστοῦμε τόν καλό ἀγώνα κι ἄς προσπαθήσουμε νά εἴμαστε ἐμεῖς οἱ εἰρηνοποιοί. Ἠ εἰρήνη δέν ἀποκτᾶται ἀπό τήν μία ἡμέρα στήν ἄλλη. Ὅμως, τό περιβάλλον μας εἶναι μία καλή εὐκαιρία, ἀντί νά εἶναι ἕνα συνεχές πεδίο συγκρούσεων, νά μεταβληθεῖ σέ ἕνα στάδιο, ὅπου ἀσκεῖται κάποιος στήν ὑπομονή, στήν πραότητα, στήν συγχωρητικότητα. Ἐπιστέγασμα ὅλων τῶν ἀρετῶν εἶναι ἡ εἰρήνη. Κι ἄν ὅλοι μᾶς πολεμοῦν, κανείς δέν μπορεῖ νά μᾶς βλάψει, ὅταν ἐμεῖς προσπαθοῦμε νά εἰρηνεύουμε μέ τόν Θεό.
Φοβισμένος καί διαλυμένος ὁ σύγχρονος ἄνθρωπος, δείχνει νά παραπαίει ἀνάμεσα στίς παράλογες ἀπαιτήσεις τῆς κοινωνίας καί τά δικά του θέλω. Προσπαθεῖ νά βρεῖ τήν ἐσωτερική του εἰρήνη παίρνοντας ψυχοφάρμακα. Ἀγνοεῖ τόν βασικό ὅρο τοῦ παιχνιδιοῦ τῆς ζωῆς, πού εἶναι ἡ θεία Χάρις. Γι’ αὐτό καί πιό ἐκκωφαντική ἀπό ποτέ ἀντηχεῖ στά αὐτιά μας ἡ φωνή τοῦ ὑμνογράφου: «Ἤχησον εἰρήνην εἰς τάς ἐμφόβους ἀκοάς τῶν κεκρυμμένων φίλων μου». Ἕνα μόνο μᾶς λυτρώνει, νά γεμίσει ἡ καρδιά μας μέ τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ.
