Οἱ ἅγιοι Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μας ἔχουν συγγράψει καί μᾶς ἔχουν ἀφήσει ἱερές ἀκολουθίες, οἱ ὁποῖες διαβάζονται καί ψέλνονται σέ τακτές ἤ ἔκτακτες στιγμές τῆς ἡμέρας.
Ἡ πρώτη ἀκολουθία τῆς ἡμέρας εἶναι ἡ ἀκολουθία τοῦ Μεσονυκτικοῦ, πού τελεῖται τίς πρῶτες μεταμεσονύκτιες ὧρες προτοῦ νά ξημερώσει. Τότε, μέσα στήν ἡσυχία τῆς νύχτας, πού εἶναι ἀνοιχτοί οἱ οὐρανοί καί ἡ προσευχή ἀνεβαίνει ἀπρόσκοπτα στόν θρόνο τοῦ Παναγάθου Θεοῦ, οἱ πιστοί διαβάζουν τήν ἱερή αὐτή ἀκολουθία. Ὅποιοι ἔχουν αὐτή τήν ἱερή συνήθεια νά τελοῦν μέσα στήν νυχτιά αὐτήν τήν τόσο ἰδιαίτερη προσευχή, ἔχουν ζήσει σίγουρα τήν δύναμή της καί τήν μεγάλη χάρη πού ἀπορρέει ἀπ’ αὐτήν.
Ἀνοίγοντας τό Μέγα Ὡρολόγιο παρατηροῦμε ὅτι ὑπάρχουν τρεῖς τύποι. Ἕνας γιά τίς καθημερινές, ἕνας γιά τά Σάββατα καί ἕνας γιά τίς Κυριακές. Οἱ δύο πρῶτοι τύποι εἶναι κυρίως ψαλμοί καί εὐχές πού λέγονται «διαβαστά», χωρίς μέλος. Ὁ κύριος κορμός τοῦ τρίτου τύπου ὅμως, τοῦ Μεσονυκτικοῦ τῆς Κυριακῆς, εἶναι ἕνας κανόνας πού ψάλλεται. Ὁ κανόνας αὐτός, πού ἀποτελεῖται ἀπο τριάντα περίπου τροπάρια, θεολογικότατα, μέ ὑψηλά νοήματα καί πολύ μελωδικά, εἶναι ἀφιερωμένος στήν λατρεία καί προσκύνηση τῆς Ἁγίας Τριάδος. Ὑπάρχουν ὀκτώ τέτοιοι κανόνες, ἕνας γιά κάθε ἦχο. Τῶν τροπαρίων αὐτῶν προηγεῖται ὁ στίχος: «Ἁγία Τριάς ὁ Θεός, ἐλέησον καί σῶσον ἠμᾶς».
Ὁ στίχος αὐτός εἶναι μία πολύ σύντομη, ἀλλά παράλληλα πολύ δυνατή προσευχή πρός τήν Ἁγία Τριάδα. Μᾶς θυμίζει ἀρκετά τήν πολύ γνωστή, ἐξίσου σύντομη καί δυνατή προσευχή, τό «Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ ἐλέησόν με». Ὅπως ἐπίσης τό «Ὑπεραγία Θεοτόκε σῶσον ἡμᾶς», ἀλλά καί τό «Ἅγιε τοῦ Θεοῦ πρέσβευε ὑπέρ ἡμῶν».
Ὅλες αὐτές οἱ σύντομες προσευχές ἔχουν κοινά χαρακτηριστικά. Εἶναι πατερικές, περιεκτικές, δυνατές, ὀλιγόλογες καί γι’ αὐτό εὔκολες στό νά τίς μάθει κανείς καί νά τίς ἐπαναλαμβάνει μέ τό μυαλό του συνέχεια. Τό ὅτι εἶναι ὀλιγόλογες καί στερεότυπες, βοηθάει τόν πιστό νά μήν πέσει στήν βαττολογία. Ὁ Θεός τά ξέρει ὅλα. Δέν χρειάζεται νά Τοῦ τά ἀπαριθμοῦμε καί μάλιστα νά βασανίζουμε τό μυαλό μας ἀναζητώντας ὄμορφες καί περίπλοκες λέξεις. Αὐτό πού περιμένει ὁ Θεός εἶναι ἁπλῶς νά Τόν ἔχουμε συνεχῶς στό μυαλό μας ἐπαναλαμβάνοντας αὐτές τίς μικρές προσευχές. Καί Αὐτός ξέρει μετά τό πῶς θά στείλει τήν χάρη καί τήν εὐλογία Του.
Ἰδιαίτερα ἡ προσευχή πρός τήν Ἁγία Τριάδα, τό «Ἁγία Τριάς ὁ Θεός, ἐλέησον καί σῶσον ἡμᾶς», εἶναι πολύ εὐλογημένη προσευχή.
Ἄγνωστη στούς πολλούς. Γνωστή σέ ὅσους ἔχουν τήν εὐλαβῆ συνήθεια νά πηγαίνουν πολύ νωρίς τήν Κυριακή στήν ἐκκλησία, προτοῦ νά ἀρχίσει ὁ Ὄρθρος, καί ἀκοῦν τό Μεσονυκτικό τῆς Κυριακῆς, στό ὁποῖο ἐπαναλαμβάνεται συνέχεια καί μελωδικά ὁ στίχος αὐτός. Γιατί καί στούς ἐνοριακούς ναούς, εὐλαβεῖς κληρικοί κάθε Κυριακή, πρίν τόν Ὄρθρο, ψάλλουν αὐτήν τήν θαυμάσια ἀκολουθία τοῦ Μεσονυκτικοῦ καί ὑμνοῦν τό Πανάγιο ὄνομα τῆς Ἁγίας Τριάδος καί δίνουν ἔτσι τήν εὐκαιρία στούς εὐλαβεῖς ἐνορίτες νά χαίρονται καί νά προσεύχονται πρός τήν Ἁγία Τριάδα.
Μέσα στήν μικρή αὐτή προσευχή περιέχονται πάρα πολλά νοήματα. Πρῶτα ἀπ’ ὅλα, ὅταν τήν ἐπαναλαμβάνει ὁ πιστός, ὁμολογεῖ τήν πίστη του στόν Τριαδικό Θεό. «Ἁγία Τριάς ὁ Θεός…» λέει. Ὁμολογεῖ ὅτι ὁ μόνος ἀληθινός Θεός εἶναι ὁ Τριαδικός. Ὁ Πατήρ, ὁ Υἱός καί τό Ἅγιο Πνεῦμα. Μέ τήν ὁμολογία του αὐτή δηλοποιεῖ ὅτι δέν εἶναι οὔτε ἀλλόθρησκος οὔτε αἱρετικός ἀλλά ὀρθόδοξος χριστιανός, βαπτισμένος στό ὄνομα τῆς Ἁγίας Τριάδος. Ἡ ἀγάπη του, ἡ ἐλπίδα του, ἡ παρηγορία του, τό φῶς του εἶναι ἡ Ἁγία Τριάδα.
Ἐπίσης ἡ προσφώνηση «Ἁγία Τριάς ὁ Θεός…», εἶναι μία δοξολογία τοῦ ὀνόματος τοῦ Θεοῦ. Ὁ πιστός διακηρύττει δοξολογικά, ἐκτός ἀπό τήν πίστη, τήν εὐγνωμοσύνη καί τήν ἀγάπη του γι’ Αὐτήν.
Ἡ λέξη πού ἀκολουθεῖ, τό «ἐλέησον», εἶναι μία πολύ περιεκτική παράκληση τοῦ πιστοῦ. Μέ τήν παρακλητική ἱκεσία «ἐλέησον», ὁ πιστός ζητάει ἀπό τήν Ἁγία Τριάδα νά ρίξει ἐπάνω του τό εὐσπλαχνικό καί γεμάτο πατρική ἀγάπη βλέμμα Της καί νά ἐπιδαψιλεύσει τήν χάρη, τόν φωτισμό, τήν ἄφεση τῶν ἁμαρτιῶν, τήν δύναμη, τήν σωματική καί ψυχική ὑγεία, τά ἀγαθά, καί γενικά τά ποικίλα ἅγια χαρίσματα. Μέσα στήν λέξη «ἐλέησον», κρύβεται ἡ παράκληση τοῦ πιστοῦ γιά θεραπεία ὅλων τῶν ψυχικῶν καί σωματικῶν ἀναγκῶν του. Χωρίς νά μπεῖ στήν διαδικασία νά τά ἀπαριθμήσει ὅλα, ἀναθέτει στόν Θεό, πού γνωρίζει τά πάντα, νά κρίνει ποῦ, πότε καί πῶς πρέπει νά στείλει τήν βοήθειά Του.
Καί τέλος ἡ φράση «σῶσον ἡμᾶς» φανερώνει τήν πεποίθησή μας ὅτι ἡ μοναδική πηγή τῆς σωτηρίας μας εἶναι ὁ Ἅγιος Τριαδικός Θεός μας. Καταθέτουμε τήν πίστη μας ὅτι δέν περιμένουμε ἀπό πουθενά ἀλλοῦ τήν σωτηρία μας παρά μόνο ἀπό τόν Θεό. Ἡ σωτηρία τῆς ψυχῆς μας εἶναι ἡ ἀνώτερη εὐεργεσία τοῦ Θεοῦ σέ μᾶς τούς ἀναξίους γι’ αὐτήν. Οἱ ἀγῶνες καί οἱ ἀγωνίες μας σ’ αὐτή τήν ζωή, ἐκεῖ πρέπει νά ἀποβλέπουν. Δέν ἀρκοῦν ὅμως μόνο αὐτοί, διότι εἶναι ἀνίσχυροι. Δείχνουν μόνο τήν καλή μας πρόθεση. Τό ἔργο τῆς σωτηρίας μας τό ἐπιτελεῖ ὁ Θεός. Γι’ αὐτό καί Τόν θερμοπαρακαλοῦμε νά μᾶς σώσει μέ ὅποιον τρόπο Αὐτός νομίζει.
Ἄν θέλουμε καί ἐμεῖς νά συμβάλουμε μέ ἕναν ἐπιπλέον τρόπο στό ἔργο τῆς σωτηρίας μας, κοντά στούς ἄλλους ἀγῶνες καί τίς προσευχές μας ἄς προσθέσουμε καί αὐτή τήν μικρή προσευχή, «Ἁγία Τριάς ὁ Θεός, ἐλέησον καί σῶσον ἡμᾶς». Ἄς τήν ἐπαναλαμβάνουμε μέ τό μυαλό μας. Θά δοῦμε τότε μέ πόση δύναμη, μέ πόση χάρη καί μέ πόση εὐλογία θά μᾶς σκεπάσει ὁ Ἅγιος Τριαδικός Θεός μας.
