Αληθινή μετάνοια. Απόστολος Ζακχαίος

01-ΑΓΙΟΣ-ΖΑΚΧΑΙΟΣ

Ἀληθινή μετάνοια

Ἀπόστολος Ζακχαῖος

Ἡ μετάνοια ἀποτελεῖ σπουδαία ἀρετή καί χωρίς αὐτήν εἶναι ἀδύνατο νά σωθεῖ ὁ ἄνθρωπος. Δίχως τή μετάνοια ὁ ἄνθρωπος δέν μπορεῖ νά συναισθανθεῖ τήν ἀμαρτωλότητά του καί δέν μπορεῖ νά ταπεινωθεῖ. Ἐγωιστής καί ὑπερήφανος, ὅπως γνωρίζουμε ἀπό τή Γραφή καί τά λόγια τοῦ Κυρίου μας, δέν δύναται νά εἰσέλθει στή Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν. Ὅλο τό κηρυκτικό ἔργο τοῦ Κυρίου, ἀλλά καί τοῦ Προδρόμου Του Ἰωάννου, αὐτό ἀκριβῶς τό περιεχόμενο εἶχε, «Μετανοεῖτε, ἤγγικε γάρ ἡ Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν».

Ὅταν ὁ Κύριός μας ἔβρισκε μετάνοια καί πίστη στούς ἀνθρώπους, τότε μόνο θαυματουργοῦσε καί εὐλογοῦσε. Κάτι ἀνάλογο συνέβη καί μέ τήν περίπτωση τοῦ ἀρχιτελώνου τῆς Ἰεριχοῦς Ζακχαίου. Στήν περίπτωση τοῦ Ζακχαίου γνωρίζουμε τήν ἀληθινή μετάνοια, καί μάλιστα τέτοιας ἀξίας πού σέ λίγες περιπτώσεις βρῆκε ὁ Χριστός μας σέ ὁλόκληρο τόν περιούσιο λαό Του, τόν Ἰσραηλιτικό. Ὁ Ζακχαῖος, ἕνας ἄνθρωπος κυριολεκτικά βυθισμένος στήν ἁμαρτία καί τήν ἀδικία, μετανοεῖ εἰλικρινά γιά τήν ἄνομη ζωή του καί μέ ἀποφασιστικότητα ἀλλάζει πορεία καί ἀκολουθεῖ τόν Χριστό.

Εἶναι σημαντικό νά ποῦμε πώς ὁ ἀρχιτελώνης Ζακχαῖος πλέον ἀποτελεῖ Ἅγιο τῆς Ἐκκλησίας μας, καί μάλιστα Ἀπόστολο, καί ἡ μνήμη του ἑορτάζεται στίς 20 Ἀπριλίου. Πολλά πρόσωπα τῆς Καινῆς Διαθήκης μᾶς εἶναι γνωστά μέσα ἀπό τίς Εὐαγγελικές περικοπές, πού ἀκοῦμε κατά τίς ἱερές Ἀκολουθίες τῆς Ἐκκλησίας μας, συνήθως ὅμως δέν γνωρίζουμε τή μετέπειτα πορεία τους. Μιά τέτοια προσωπικότητα εἶναι καί ὁ Ζακχαῖος, ὁ ὁποῖος μετάνιωσε ἀληθινά καί ἔμπρακτα ἀπέδειξε τήν ἀλλαγή του αὐτή. Ἀγάπησε τόν Χριστό μέ ὅλη του τήν ψυχή καί μετά τήν Ἀνάστασή Του ἔγινε Ἀπόστολος καί κήρυξε τό Εὐαγγελικό μήνυμα. Ἄς θυμηθοῦμε ὅμως τά λίγα στοιχεῖα πού γνωρίζουμε ἀπό τή ζωή του καί τό σπουδαῖο γεγονός τῆς μεταστροφῆς του.

 

* * *

 

Ὁ Ζακχαῖος ἦταν Ἰσραηλίτης καί ζοῦσε στήν πόλη τῆς Ἰεριχοῦς. Ἐργαζόταν γιά ὄφελος τῆς ρωμαϊκῆς αὐτοκρατορίας καί ἐξασκοῦσε τό ἐπάγγελμα τοῦ Τελώνου. Μάζευε τή φορολογία ἀπό τούς ὑποτελεῖς στούς Ρωμαίους Ἰσραηλῖτες καί τήν ἀπέδιδε στούς Ρωμαίους ἡγεμόνες. Τό ἐπάγγελμά του αὐτό, μαζί μέ τήν ἐξουσία, πού πήγαζε ἀπό τήν ἰσχυρή αὐτοκρατορία, τόν ἔκανε νά φέρεται ἀλαζονικά στούς συμπολῖτες καί ὁμοεθνεῖς του Ἰουδαίους. Κατά τή φορολόγηση τῶν πολιτῶν εἶχε τήν εὐχέρεια νά ζητάει ὅ,τι ποσό ἤθελε. Μποροῦσε νά κινηθεῖ ἀνεξέλεγκτα καί μάλιστα οἱ Ρωμαῖοι τόν ὑποστήριζαν, ἄν χρειαζόταν, καί μέ στρατιωτική δύναμη. Τό γεγονός τῆς καταχρήσεως τῆς ἐξουσίας ἔκανε τούς Τελῶνες νά πλουτίζουν ὑπερβολικά, νά εἶναι ὅμως καί πολύ μισητοί στούς ἁπλούς πολῖτες. Ἔτσι οἱ Τελῶνες ἀνῆκαν γιά τούς Ἰσραηλῖτες στίς πιό ἁμαρτωλές κατηγορίες ἀνθρώπων, πού τούς ἐξομοίωναν μέ τούς πόρνους, τίς μοιχαλίδες καί τούς ληστές.

Πολύ χαρακτηριστική εἶναι ἡ παραβολή τοῦ Τελώνου καί τοῦ Φαρισαίου. Ἐκεῖ ὁ Κύριος ἀντιπαραβάλλει τίς δυό ἀκραῖες περιπτώσεις, τοῦ βαριά ἁμαρτωλοῦ Τελώνου καί τοῦ εὐσεβεστάτου Φαρισαίου. Ὅμως μέ τήν παραβολή, καί πάλι, ἐπαινεῖ τή μετάνοια τοῦ Τελώνου καί καταδικάζει τήν ὑπερηφάνεια τοῦ Φαρισαίου. Μέ τά δεδομένα αὐτά μποροῦμε νά ἀντιληφθοῦμε την πραγματικά μεγάλη μετάνοια πού ἐπέδειξε ὁ Ζακχαῖος, στή συνάντησή του μέ τόν Χριστό.

Ὁ Κύριός μας, σέ μιά περιοδεία Του, περνοῦσε ἀπό τήν Ἰεριχώ. Ὁ Ζακχαῖος, πού πλέον ἦταν ὁ Ἀρχιτελώνης τῆς Ἰεριχοῦς, ἔμαθε ὅτι ἔρχεται ὁ Χριστός καί θέλησε καί αὐτός νά Τόν δεῖ. Εἶχε ἀκούσει πολλά γιά τόν Κύριο. Καί μιά ἐσωτερική φωνή τόν καλοῦσε νά Τόν συναντήσει, ἦταν ἡ φωνή τῆς συνειδήσεως, ἡ φωνή τῆς μετανοίας. Ὁ Ζακχαῖος γνώριζε καλά ὅτι ἡ ἁμαρτωλή ζωή του ἦταν ἀπαράδεκτη καί ἀνάρμοστη γιά ἕναν Ἰσραηλίτη. Αἰσθάνθηκε μέσα του τή μεταστροφή, ἡ ψυχή του γέμισε κατάνυξη καί ἡ ἀλλαγή στή ζωή του ἤδη εἶχε ἀρχίσει νά συντελεῖται.

Ὁ Κύριός, ὡς παντογνώστης καί καρδιογνώστης, κατευθύνθηκε πρός τό μέρος του. Ὁ Ζακχαῖος, ἐπειδή ἦταν μικρόσωμος καί κοντός, εἶχε ἀνέβει σέ μιά συκομουριά, ὥστε, ὅταν ὁ Χριστός περνοῦσε ἀπό κοντά, νά μπορέσει νά Τόν δεῖ. Φθάνοντας ὁ Κύριος κοντά στόν Ζακχαῖο, σταμάτησε καί ἀπευθυνόμενος σ’ αὐτόν τοῦ εἶπε: «Ζακχαῖε, κατέβα γρήγορα κάτω ἀπό τό δένδρο, σήμερα θά ἔρθω νά μείνω στό σπίτι σου». Ἡ στιγμή αὐτή ἦταν κάτι πού ὁ Ζακχαῖος οὔτε μέ τή φαντασία του μποροῦσε νά σκεφθεῖ. Τό ἴδιο βέβαια συνέβη καί μέ τούς Ἰουδαίους, οἱ ὁποῖοι ἔσπευσαν νά κατηγορήσουν τόν Χριστό, πώς διάλεξε νά ἐπισκεφθεῖ καί νά μείνει σέ ἕναν τέτοιο ἁμαρτωλό ἄνθρωπο!

Ὁ Ζακχαῖος, ὕστερα ἀπό λίγο, στό σπίτι του, ξετυλίγει τό ἐσωτερικό τῆς ψυχῆς του, ἀποδεικνύοντας εἰς ἐπήκοον ὅλων, τήν εἰλικρινή του μετάνοια. «Κύριε, τά μισά τῆς περιουσίας μου θά δώσω στούς φτωχούς καί ὅποιον τόν συκοφάντησα καί ἀδίκησα θά τοῦ τά ἀποδώσω τετραπλάσια»! Καί ὁ Κύριός μας βλέποντας αὐτό τό ὕψος τῆς μετανοίας ἀναφωνεῖ: «Σήμερα πραγματοποιήθηκε σωτηρία στόν οἶκο αὐτό, διότι καί αὐτός εἶναι υἱός τοῦ Ἀβραάμ» (Λουκ. ιθ΄ 1-10).

Πραγματικά ὁ ἅγιος Ζακχαῖος ἔπραξε, ὅπως ὑποσχέθηκε. Ἔγινε ἀληθινός ἀκόλουθος καί μαθητής τοῦ Χριστοῦ. Μετά τήν Ἀνάσταση τοῦ Κυρίου, μαθήτευσε κοντά στόν ἀπόστολο Πέτρο καί ἀναδείχθηκε καί αὐτός ἕνας Ἀπόστολος τοῦ Εὐαγγελικοῦ κηρύγματος. Ὁ ἀπόστολος Πέτρος τόν χειροτόνησε μάλιστα καί Ἐπίσκοπο Καισαρείας. Δέν γνωρίζουμε περισσότερα στοιχεῖα γιά τή μετέπειτα ζωή του. Ὅμως, μέ τήν εἰλικρινή του μετάνοια καί τήν πλήρη ἀφοσίωσή του στόν Θεό, καθάρισε τήν ἁμαρτωλή ζωή του καί ἀξιώθηκε τῆς οὐρανίου Βασιλείας.

Ἡ ἀληθινή μετάνοια τοῦ ἁγίου ἀποστόλου Ζακχαίου ἄς γίνει ἕνα φωτεινό παράδειγμα γιά τή δική μας ζωή. Καί ὁ Ἅγιος ἄς πρεσβεύει στόν Θεό νά τόν ἀκολουθήσουμε στή μετάνοια καί νά βρεθοῦμε κοντά του στήν αἰώνια ζωή.

π.Β.Σ.